Mobil primer kırma eleme tesisi, taş ocaklarında, inşaat sahalarında veya geri dönüşüm alanlarında kullanılan, taş, kaya, beton gibi sert ve iri malzemeleri ilk aşamada kırarak daha küçük boyutlara getiren, ardından elek sistemi ile boyutlarına göre sınıflandıran taşınabilir (mobil) bir kırma-eleme ünitesidir. “Primer” terimi, malzemenin ilk kırıldığı (yani birincil kırma) aşamayı ifade eder. Bu tesisler sabit tesislerin aksine mobil şasi üzerine monte edilir ve ihtiyaç duyulan sahalara taşınabilir.

 Ne İş Yapar? Görev ve Fonksiyonları

Mobil primer kırma eleme tesisleri aşağıdaki görevleri yerine getirir:

  • İri Malzemeyi Kırar: Taş ocaklarından, dere yataklarından veya inşaat alanlarından çıkarılan iri kayaçları, betonu veya diğer sert materyalleri birincil (ilk) kırma işlemiyle daha küçük boyutlara indirger.

  • Malzemeyi Sınıflandırır: Kırılan malzemeler titreşimli eleklerle (vibrasyonlu elek) çeşitli boyutlara ayrılır. Örneğin: 0–5 mm, 5–15 mm, 15–25 mm gibi.

  • Sahada Üretim Yapılmasını Sağlar: Malzeme, taşındığı sahada işlenip kullanılabilir hale getirildiği için taşıma maliyetleri ve zaman kaybı azaltılır.

  • Geri Dönüşüme Katkı Sağlar: İnşaat yıkım atıklarının kırılması ve tekrar kullanılabilir hale getirilmesi gibi geri dönüşüm faaliyetlerinde de kullanılır.

 Nasıl Çalışır? Çalışma Prensibi

Mobil primer kırma eleme tesisleri tipik olarak şu ekipmanlardan oluşur ve belirli bir sırayla çalışır:

 Besleme Ünitesi (Bunker ve Titreşimli Besleyici)

  • Hammadde, yükleyici veya ekskavatörle besleme bunkerine dökülür.

  • Titreşimli besleyici sayesinde malzeme kontrollü olarak kırıcıya iletilir. Ayrıca, küçük boyutlu (elekten geçebilecek) malzeme daha bu aşamada ayrıştırılabilir.

Primer Kırıcı (Çeneli Kırıcı veya Darbeli Kırıcı)

  • Tesisin en önemli parçasıdır.

  • Genellikle çeneli kırıcı (jaw crusher) kullanılır. Malzeme, sabit ve hareketli çene arasında sıkıştırılarak kırılır.

  • Alternatif olarak darbeli kırıcı da kullanılabilir. Bu kırıcılar özellikle daha gevşek yapılı, daha az aşındırıcı malzemeler için uygundur.

 Konveyör Bantlar

  • Kırılmış malzemeyi elek sistemine veya stok alanına taşır.

  • Sistemin sürekliliğini sağlar.

Titreşimli Elek Sistemi

  • Kırılmış malzeme, farklı boyutlara göre eleklerle ayrıştırılır.

  • Her elek katmanı farklı boyuttaki malzemeyi geçirir ve alt konveyörlerle taşınır.

 Stoklama Konveyörleri

  • Sınıflandırılmış ürünler, konveyörler aracılığıyla sahada stoklanır ya da doğrudan başka işlemlere yönlendirilir.

 Hangi Alanlarda Kullanılır? Uygulama Alanları

Mobil primer kırma eleme tesisleri çok yönlü kullanımları sayesinde birçok sektörde yer alır:

 Madencilik ve Taş Ocakları

  • Kayaçların ilk kırılma işlemlerinde kullanılır.

  • Granit, bazalt, kireçtaşı gibi doğal taşların işlenmesinde idealdir.

 İnşaat Sektörü

  • Yol, köprü, bina yapımında dolgu ve altyapı malzemesi üretiminde.

  • Sahada beton, asfalt gibi malzemelerin kırılarak yeniden kullanımı için.

Geri Dönüşüm

  • Yıkılmış binalardan elde edilen beton, tuğla gibi inşaat atıklarını kırarak tekrar kullanıma kazandırır.

 Altyapı ve Karayolu Çalışmaları

  • Yol temel ve alt temel malzemelerinin yerinde üretimi.

  • Asfalt öncesi hazırlık malzemelerinin sahada kırılması.

 Baraj ve HES Projeleri

  • Beton agregası üretimi için kayaçların yerinde kırılması.

  • Proje sahalarında anlık malzeme ihtiyacının karşılanması.

 Avantajları

  • Mobilite (Taşınabilirlik): Herhangi bir taşıma aracına bağlanarak farklı sahalara kolayca götürülebilir.

  • Düşük Kurulum Süresi: Sabit tesislere göre daha hızlı kurulur ve devreye alınır.

  • Maliyet Etkinliği: Nakliye maliyetlerini düşürür; sahada üretim imkânı sağlar.

  • Çevre Dostu: Geri dönüşüm uygulamalarıyla doğal kaynakların korunmasına katkı sağlar.

  • Esneklik: Farklı kırıcı ve elek kombinasyonları ile farklı ihtiyaçlara kolayca uyarlanabilir.